9.1.2.1. Quá trình phân giải kỵ khí( glycolysis)

Quá trình này còn được gọi là quá trình Embden-Meyerhof-Parnas,

đây là quá trình chuyển hóa hexose thành pyruvate trong điều kiện không

có oxy, có thể khái Để có thêm thông tin về các dịch vụ nâng ngực, nâng mũi, vá màng trinh, thẩm mỹ vùng kín, thẩm mỹ môi, thẩm mỹ mắt, thẩm mỹ khuôn mặt, thu hẹp âm đạo…  và được tư vấn cụ thể về các dịch vụ xin quý khách hàng liên hệ tại đây. 

148

Trong điều kiện tế bào đây là phản ứng một chiều, được xúc tác

bởi enzyme hexokinase. Kinase là tên chung được dùng cho các enzyme

xúc tác chuyển gốc phosphate từ ATP cho các chất nhận, lớp phụ của

transferase . Hexokinase không những xúc tác sự phosphoryl hóa glucose

mà còn xúc tác sự phosphoryl hóa các hexose khác như fructose, manose.

Hexokinase, cũng như các kinase khác cần Mg2+ cho hoạt tính của nó vì

cơ chất thật của enzyme không phải là ATP4- mà là ATP2-

Hexokinase phổ biến ở tất cả các loại tế bào. Tế bào gan trưởng

thành có chứa hexokinase gọi là hexokinase D hay glucokinase đặc hiệu

cho glucose, khác với các dạng khác về động học và tính chất điều hòa.

Phản ứng 2: Chuyển hóa glucose-6-P thành fructose-6-P

Enzyme phosphohexose isomerase xúc tác sự chuyển hóa đồng phân

glucose-6-P thành fructose-6-P, biến một aldose thành một ketose.

149

Phản ứng

mồi thứ 1

Phản ứng

mồi thứ 2

Sự tách của

đường phosphate

6C thành đường

phosphate 3C

Sự oxy hóa và sự

phosphoryl hóa

Phản ứng thứ 1

tạo ATP

Phản ứng thứ 2

tạo ATP (sự

phosphoryl hóa ở

mức cơ chất

Hình 9.3. Quá trình đường phân (glycolysis)

150

Phản ứng 3: Phosphoryl hóa fructose-6-P thành fructose1,6

biphosphate

Trong điều kiện của tế bào phản ứng do PFK-1 xúc tác là phản ứng

một chiều.

Ở vi sinh vật, sinh vật đơn bào(protista) và hầu hết hay tất cả thực

vật đều có phosphofructokinase dùng P~P, không dùng ATP làm nguồn

cung cấp phosphate để tạo fructose1,6 biphosphate

Mg2+

Fructose-6-P + PPi

Fructose1,6 biphosphate + Pi

Phản ứng 4: Phân cắt Fructose 1,6 biphosphate

Fructose1,6 biphosphate bị phân cắt thành triose phosphate :3-

phosphate glyceraldehyde và dihydroxy acetonpĐể có thêm thông tin về các dịch vụ nâng ngực, nâng mũi, vá màng trinh, thẩm mỹ vùng kín, thẩm mỹ môi, thẩm mỹ mắt, thẩm mỹ khuôn mặt, thu hẹp âm đạo…  và được tư vấn cụ thể về các dịch vụ xin quý khách hàng liên hệ tại đây. 

Glycogen, tinh bột,  disaccharide, hexosĐể có thêm thông tin về các dịch vụ nâng ngực, nâng mũi, vá màng trinh, thẩm mỹ vùng kín, thẩm mỹ môi, thẩm mỹ mắt, thẩm mỹ khuôn mặt, thu hẹp âm đạo…  và được tư vấn cụ thể về các dịch vụ xin quý khách hàng liên hệ tại đây. 

Phản ứng 5: Chuyển hóa nội phân tử triose phosphate

Chỉ một trong hai triose phosphate là aldose: 3-P glyceraldehyde

tham gia tiếp vào quá trình đường phân. Nhưng dihydroxyaceton-P có thể

được chuyển hóa thành 3-P glyceraldehyde nhờ triose phosphate

isomerase.

152

Glycogen; tinh bột

Hình 9.4: Mối liên quan giữa quá trình đường phân và một số saccharide

Phản

ứng 6:

Oxy hóa 3-P glyceraldehyde thành 1,3

biphosphoglycerate

Xúc tác cho phản ứng này là enzyme 3-P glyceraldehyde

dehydrogenase, có coenzyme NAD+, trong trung tâm hoạt động có nhóm -SH

Cơ chế phản ứng đã được nghiên cứu đầy đủ:

153

Sau khi tạo phức hợp E-S và NADH+H+, là phức không bền nên khi

có mặt phosphate vô cơ nó sẽ tạo thành 1,3 biphosphoglycerate và giải

phóng enzyme ở trạng thái tự do.

Hình 9.5: Cơ chế tác động của glyceraldehyde 3 phosphate dehydrogenase

Phản ứng 7: Trong phản ứng này gốc phosphate cao năng của 1,3

biphosphoglycerate chuyển cho ADP để tạo ATP ( oxy hóa phosphoryl

hóa mức cơ chất) và 3P glycerate

154

Phản ứng 8: Chuyển hóa 3P glycerate thành 2P glycerate (chuyển

gốc P nội phân tử) nhờ enzyme phosphoglycerate mutase cần Mg2+ cho

hoạt động của nó. Đây là phản ứng thuận nghịch:

155

Cơ chế:

Phản ứng 9:

2P glycerate   bị loại nước để tạo thành

phosphoenolpyruvate, là phản ứng thuận nghịch được xúc tác bởi enzyme

enolase.

Phản ứng 10: Chuyển nhóm phosphate từ phosphoenolpyruvate đến

ADP, phản ứng được xúc tác bởi pyruvat kinase, để tạo ATP và pyruvate.

Pyruvat kinase bị kìm hãm bởi ATP, khi nồng độ ATP cao thì nó

gây kìm hãm dị không gian. Ở động vật có xương sống pyruvat kinase có

ít nhất 3 isozyme, hơi khác nhau trong phân bố ở các mô và trong việc đáp

ứng đối với những chất điều hòa (modulator) .

156

Từ pyruvate, tuỳ thuộc mỗi cơ thể, điều kiện môi trường có thể

chuyển hóa thành các sản phẩm khác nhau

(kị khí)

2 Ethanol + 2CO2

2 Pyruvate

(hiếu khí)

(kị khí)

2 Lactate

(lên men rượu ở nấm men )

(lên men lactate)

2 Acetyl-CoA

Chu trình citric acid

4CO2 + 4H2O

(Động vật, thực vật và nhiều tế bào vi sinh vật trong điều kiện hiếu

khí).

Từ pyruvate có thể có 3 khả năng phân giải như trên, ngoài ra nó còn

là nguồn để tổng hợp một số chất khác mà ta không đề cập ở đây.

Trong điều kiện kị khí, pyruvate có thể lên men tạo lactic acid:

Dưới tác dụng của lactate dehydrogenase, pyruvate bị khử thành lactic

acid. Phản ứng này xảy ra trong mô cơ động vật sẽ tạo thành L-lactic acid,

157

còn trong quá trình lên men do vi sinh vật gây ra (lên men sữa chua, muối

dưa, cà …) sẽ tạo thành D-lactic acid.

Lên men rượu: Nấm men và một số vi khuẩn khác có thể chuyển hóa

pyruvate thành ethanol và CO2. Quá trình trải qua 2 bước

Trong bước 1, pyruvate bị khử cacboxyl-hóa vốn được xúc tác bởi

enzyme pyruvate decarboxylase, enzyme này cần Mg2+ và có coenzyme là

TPP. Bước 2, acetaldehyde bị khử thành ethanol với NADH+H+ được tạo

ra từ sự oxy hóa khử 3 P glyceraldehyde.

9.1.2.2. Quá trình phân giải háo khí glucose. Chu trình Krebs

Có thể chia quá trình này ra làm 4 giai đoạn chính:

- Phân giải glucose thành pyruvate (xem quá trình đường phân).

- Chuyển hóĐể có thêm thông tin về các dịch vụ nâng ngực, nâng mũi, vá màng trinh, thẩm mỹ vùng kín, thẩm mỹ môi, thẩm mỹ mắt, thẩm mỹ khuôn mặt, thu hẹp âm đạo…  và được tư vấn cụ thể về các dịch vụ xin quý khách hàng liên hệ tại đây.